پلیت و زینک لیتوگرافی
پلیت لیتوگرافی و زینک لیتوگرافی از مفاهیم اساسی در صنعت چاپ افست هستند که به‌عنوان زیرساخت‌های اصلی فرآیند چاپ نقش حیاتی در کیفیت و دقت چاپ دارند.
این دو اصطلاح اگرچه گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما تفاوت‌هایی دارند که آگاهی از آن‌ها برای مشتریان و طراحان گرافیک اهمیت زیادی دارد.
لیتوگرافی چیست؟
لیتوگرافی یک روش چاپ غیرمستقیم است که در آن طرح مورد نظر ابتدا روی سطحی صاف (پلیت یا زینک) منتقل شده و سپس به واسطه‌ی واسطه‌هایی مانند لاستیک بر روی سطح چاپی منتقل می‌شود.
این روش بر اساس دافعه‌ی آب و جذب چربی کار می‌کند. نواحی چاپی چرب هستند و جوهر را جذب می‌کنند در حالی که نواحی غیرچاپی آب را جذب کرده و جوهر را دفع می‌کنند.
پلیت لیتو گرافی چیست؟
پلیت در لیتو گرافی به ورقهای نازک از جنس آلومینیوم گفته می‌شود که با لایه‌ای حساس به نور پوشانده شده است.
پلیت‌ها برای دریافت تصویر از فایل دیجیتال طراحی شده و سپس در چاپخانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این فرآیند معمولاً با استفاده از دستگاه‌هایی به نام CTP (Computer to Plate) انجام می‌شود.
ویژگی‌های پلیت لیتوگرافی
- دقت بالا: انتقال دقیق طرح به پلیت باعث می‌شود چاپ نهایی کیفیت بسیار بالایی داشته باشد.
- سازگاری با چاپ افست: پلیت‌ها کاملاً مناسب برای دستگاه‌های افست ورقی یا رول هستند.
- دوام مناسب: پلیت‌ها می‌توانند هزاران نسخه را با کیفیت ثابت چاپ کنند.
زینک لیتوگرافی چیست؟
زینک (Zinc) در گذشته بیشتر به فلز روی گفته می‌شد که برای ساخت پلیت‌های چاپ استفاده می‌گردید.
اما در ادبیات چاپ واژه «زینک لیتوگرافی» معمولاً معادل پلیت لیتوگرافی در نظر گرفته می‌شود.
به بیان ساده زینک همان پلیت است که تصویر طرح روی آن حک می‌شود تا آماده چاپ شود.
تفاوت بین پلیت و زینک لیتوگرافی
در چاپخانه‌ها معمولاً هر دو اصطلاح به یک مفهوم اشاره دارند اما اگر بخواهیم دقیق‌تر نگاه کنیم:
- پلیت واژه‌ای عمومی‌تر است که به هر نوع ورقه‌ی فلزی یا پلیمر حساس به نور اطلاق می‌شود.
- زینک اغلب برای پلیت‌های فلزی (به‌ویژه آلومینیومی) استفاده می‌شود و اصطلاحی رایج در بازار چاپ ایران است.
فرآیند آماده سازی پلیت یا زینک
- طراحی گرافیکی: ابتدا فایل نهایی در نرم‌افزارهایی مانند CorelDraw، Adobe Illustrator یا InDesign طراحی می‌شود.
- ریپ و خروجی: فایل از نظر رنگ و رزولوشن بازبینی و آماده‌سازی شده و به صورت چهار رنگ CMYK آماده چاپ می‌شود.
- خروجی CTP: پلیت‌ها با استفاده از دستگاه CTP نوردهی شده و تصویر طرح روی آن‌ها ایجاد می‌شود.
- پروسسینگ: پلیت پس از نوردهی شستشو داده شده و آماده قرارگیری روی دستگاه چاپ می‌گردد.
مزایای استفاده از پلیت و زینک لیتوگرافی
1. کیفیت بالا و ثبات رنگ
پلیت‌های لیتوگرافی به دلیل فرآیند دقیق تولید باعث می‌شوند چاپ نهایی رنگ‌هایی زنده و دقیق داشته باشد که در طول تیراژ دچار تغییر نمی‌شود.
2. صرفه‌جویی در هزینه برای تیراژ بالا
هرچه تیراژ چاپ بیشتر باشد هزینه پلیت و زینک نسبت به تعداد نسخه‌ها کاهش می‌یابد و در نتیجه چاپ لیتوگرافی مقرون‌به‌صرفه‌تر از روش‌های دیجیتال خواهد بود.
3. قابلیت چاپ روی انواع کاغذ
با استفاده از زینک‌های لیتوگرافی می‌توان روی انواع کاغذهای گلاسه، تحریر، مقوایی و حتی کاغذهای خاص چاپ انجام داد.
معایب احتمالی پلیت لیتوگرافی
- هزینه اولیه: هزینه تهیه پلیت و زینک در ابتدا نسبت به چاپ دیجیتال بیشتر است.
- عدم امکان ویرایش سریع: در صورت نیاز به تغییر در طرح، پلیت باید مجدداً تولید شود.
- نیاز به تخصص: کار با دستگاه‌های CTP و ماشین‌های چاپ لیتوگرافی نیازمند تجربه و تخصص است.
چه زمانی از پلیت و زینک استفاده کنیم؟
چاپخانه‌هایی مانند رایانه بصیر معمولاً استفاده از پلیت لیتوگرافی را در موارد زیر توصیه می‌کنند:
- چاپ کاتالوگ، بروشور و پوستر در تیراژ بالا
- چاپ بسته‌بندی با طراحی‌های دقیق و چند رنگ
- چاپ روزنامه و مجله با سرعت بالا و کیفیت ثابت
نقش تکنولوژی CTP در تولید پلیت لیتوگرافی
در گذشته برای ساخت زینک از فیلم استفاده می‌شد اما با ورود دستگاه‌های CTP، فرایند ساخت پلیت سریع‌تر، دقیق‌تر و بدون واسطه شده است.
این موضوع باعث کاهش خطاهای انسانی و افزایش سرعت چاپخانه‌ها شده است.
خطاهای رایج در پلیت سازی
در پلیت‌سازی مشکلاتی مانند خراش روی سطح پلیت، گرفتگی ترام و لکه‌های ناشی از آلودگی رایج هستند و معمولاً به دلیل جابجایی ناصحیح، تماس با سطوح زبر، آلودگی محیط یا مواد شیمیایی ایجاد می‌شوند.
رعایت تمیزی تجهیزات، استفاده از پوشش محافظ هنگام حمل و نقل و جابجایی با دستکش می‌تواند از بروز این خطاها جلوگیری کند.
خطای نور دهی، به‌هم ریختگی ترام و ثبت نادرست تصویر نیز کیفیت چاپ را کاهش می‌دهند و معمولاً ناشی از تنظیم نادرست دستگاه، شست و شوی ناکافی یا مشکلات مکانیکی هستند.
تنظیم دقیق دستگاه، کالیبراسیون دوره‌ای، کنترل نور دهی و نظافت محیط، راهکارهای اصلی برای پیشگیری و اصلاح این مشکلات هستند.
نتیجه‌گیری
خرید پلیت لیتوگرافی و زینک لیتوگرافی ستون فقرات صنعت چاپ افست هستند و استفاده درست از آن‌ها می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت نهایی چاپ باشد.
تفاوت زیادی بین این دو اصطلاح وجود ندارد و در واقع زینک همان پلیت است که تصویر طرح روی آن منتقل می‌شود.
برای انتخاب پلیت مناسب باید به چند فاکتور کلیدی توجه کرد: نوع چاپ (مانند چاپ افست ورقی یا رول)، تیراژ چاپ، نوع دستگاه CTP، کیفیت مورد انتظار و بودجه در دسترس.
برای چاپ‌های تیراژ بالا و حساس به کیفیت، پلیت‌های حرارتی (Thermal) گزینه‌ای عالی با دقت و ثبات بالا هستند.
در حالی که برای چاپ‌های معمولی با تیراژ متوسط یا پایین، پلیت‌های نوری (UV) با هزینه کمتر مناسب‌اند.
اگر دغدغه‌های زیست‌محیطی و حذف مواد شیمیایی دارید پلیت‌های بدون فرایند (Process-Free) انتخابی مدرن و سازگار با محیط زیست محسوب می‌شوند.
همچنین برند دستگاه CTP شما (مانند Kodak یا Screen) و نوع لیزر آن (حرارتی یا UV) تعیین می‌کند که چه نوع پلیتی باید استفاده شود.
در نهایت انتخاب صحیح پلیت تأثیر مستقیمی بر کیفیت چاپ، طول عمر زینک، و بهینه‌سازی هزینه‌ها خواهد داشت.
در چاپخانه رایانه بصیر از تجهیزات مدرن CTP برای تولید پلیت‌های دقیق و باکیفیت استفاده می‌شود تا نیاز مشتریان به بهترین شکل ممکن برآورده شود.
لیتوگرافی رایانه بصیر و چاپ رایانه افق با بیش از ۶۰ سال سابقه، جوایز، لوایح و تندیس‌های با ارزش در حوزه عملیات چاپ و پیش از چاپ با به کارگیری نیروهای ماهر و متخصص به همراه بهترین تجهیزات و ماشین آلات، تجربیات گران سنگ خود را برای رفع نیازهای شما با بالاترین کیفیت و امنیت خاطر ارائه می‌کند.
راه های ارتباط با لیتوگرافی رایانه بصیر
آدرس: تهران، خیابان بهار شمالی، خیابان جواد کارگر، پلاک ۲۷، طبقه اول، واحد ۱
ایمیل: lithobasir@gmail.com
تلفن:
منبع: https://lithobasir.com/
- ۰ ۰
- ۰ نظر
